پشتیبان

بارها از خدمات  ابری به صورت ناآگاهانه در اسناد گوگل و جیمیل( gmail) استفاده کرده و درباره آن شنیده‌ایم، اما آیا به درستی مفهوم آن را درک می‌کنیم؟ رایانش ابری، فرآیندی است که دستیابی به خدماتی از جمله فضای ذخیره‌سازی ابری، برنامه‌ها، سرورها و منابع رایانشی از طریق اینترنت را ممکن می‌سازد. این کار به شرکت‌ها امکان آن را می‌دهد تا داده‌ها و برنامه‌ها را به جای درایوها و سرورها، به صورت مجازی- به طور مثال در ابر- ذخیره کنند.

طی یک دهه گذشته رایانش ابری به تکنولوژی حیات‌بخشی برای اکثر شرکت‌ها و کسب و کارهای مدرن تبدیل شده است. سیر تکامل و تاریخچه رایانش ابری از چندین مرحله مختلف تشکیل شده است که شامل رایانش شبکه‌ای و رایانش ابزاری، ارائه خدمات برنامه و استفاده از نرم‌افزار به عنوان سرویس( SaaS)  می‌شود.

در واقع این فناوری از روش‌های مختلف رایانش مانند رایانش شبکه‌ای، رایانش ابزاری، رایانش موازی و مجازی‌سازی تکامل یافته است. جدیدترین پیشرفت رایانش ابری از فناوری Web2.0 به دست آمده است که خدمات برنامه‌های وب را در رابطه با قابلیت همکاری، به اشتراک‌گذاری اطلاعات مشارکتی و طراحی کاربر‌محور و غیره تسهیل می‌کند. نمونه‌هایی از وب2.0 ویکی‌ها، وبلاگ‌ها، شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های اشتراک ویدیو و غیره را شامل می‌شود.

تاریخچه رایانش ابری از دهه 1960 تا 2000

اصل تاریخچه رایانش ابری و پیدایش آن به دهه 1960 میلادی و هنگام ظهور رایانه‌ها برمی‌گردد. بسیاری از متخصصان، اصل پیدایش مفهوم ابر را به دانشمندی به نام جان مک کارتی نسبت می‌دهند که در آن زمان، بیان کرد که امکان دارد روزی رایانش به عنوان یکی از صنایع همگانی سازمان‌دهی شود.

از دهه 1960 تاکنون تکامل رایانش ابری بسیار چشمگیر بوده است. در آن زمان چندین کاربر از طریق پایانه‌های ساختگی به رایانه مرکزی دسترسی داشتند و تنها کارکرد این پایانه‌های ساختگی، فراهم نمودن امکان دسترسی کاربران به رایانه مرکزی بود. هزینه‌های بالای رایانه‌های اصلی باعث شده بود تا بسیاری از شرکت‌ها توان خرید آن را نداشته باشند. در آن زمان برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها ، ایده دسترسی مشترک به یک یارانه واحد به ذهن شرکت‌ها خطور کرد. ایده “شبکه رایانه‌ای بین کهکشانی” که امروزه آن را اینترنت می‌نامیم برای نخستین بار در سال 1969  توسط جی سی آر لیکلیدر مطرح شد. مدتی بعد نیز موسسه تحقیقات آمریکا، شبکه ARPANET را توسعه بخشید تا هر فرد به سادگی بتواند به برنامه‌ها و اطلاعاتی از سراسر این شبکه دسترسی یابد.

بنابراین در دهه 1970، آی بی ام( IBM) با سیستم‌عاملی(OS) به نام VM که دسته‌ای از نرم‌افزارهای مجازی سازی به شمار می‌رود، وارد بازار شد. این کار، عملکرد همزمان بیش از یک سیستم‌عامل را ممکن ساخت. در واقع از این طریق توانستند چندین سیستم‌عامل‌ مهمان با حافظه و سایر زیرساخت‌های مخصوص به خود را در یک OS میزبان قرار دهند تا هر یک را به صورت جداگانه سرویس‌دهی نمایند؛ این امر اشتراک منابع را ممکن ساخت و باعث شد تا مفهوم مجازی‌سازی در رایانه‌ها محبوبیت پیدا کند.

در دهه 1990 شاهد آن بودیم که اپراتورهای مخابراتی، اتصالات مجازی شبکه( نتورک) خصوصی را به کاربران ارائه ‌دادند که کیفیت خدمات آن بالاتر بوده و هزینه کمتری نیز داشت. پیش از آن کمپانی‌های ارتباط از راه دور، تنها خطوط نقطه به نقطه اختصاصی ارائه می‌کردند؛ اما با این اقدام اپراتورهای مخابراتی، شروع به ارائه شبکه‌های خصوصی مجازی با کیفیت بالا و قیمتی مناسب‌ نمودند. همین موضوع نیز راه را برای شرکت‌های مخابراتی هموار ساخت تا به بسیاری از کاربران، یک زیرساخت فیزیکی واحد ارائه دهند. پس می‎توان گفت که اصلاح ” ابر” در واقع برگرفته از صنعت تلفن و مخابرات است. نماد ابر برای نمایش نقطه مرزی بین کاربران و عرضه‌کنندگان به کار می‌رود، رایانش ابری نیز مفهوم ابر را به گونه‌ای گسترش می‌دهد که علاوه بر زیرساخت‌های شبکه، سرورها را نیز در بر می‌گیرد.

همچنین در اواخر دهه 1990 و در سال 1999 شرکت Salesforce.com فعالیت خود را آغاز کرد. زمینه فعالیت این شرکت، تبدیل اپلیکشین‌های جامع و کاربردی سازمان‌ها به وب بود که با آغاز آن، سازمان‌ها توانستند محوریت فعالیت خود را توسط یک نرم‌افزار و به صورت یکپارچه بر یک بستر مشخص- که همان اینترنت بود- انجام دهند.

اولین تعریفی که از اصلاح رایانش ابری ارائه شد به سال 1997 بر می‌گردد. در این سال، پروفسور رامناث چلاپا عنوان کرد که رایانش ابری، یک الگوی محاسباتی است که در آن مرزهای پردازش به هیچ عنوان محدود نیستند و تنها با منطق اقتصادی و براساس نیاز تعیین خواهند شد.

تاریخچه رایانش ابری از 2000 تاکنون

دهه 2000 اوج تکامل رایانش ابری و پیشرفت این تکنولوژی بود. در سال 2003 نرم‌افزار Xen برای اولین بار به صورت عمومی عرضه شد.

سایت آمازون با مدرن‌سازی مرکز داده خود، نقش مهمی در گسترش رایانش ابری ایفا کرد و از سال 2006 امکان دسترسی به سامانه خود را از طریق وب سرویس‌های آمازون بر پایه رایانش همگانی ارائه نمود. در سال 2007 نیز گوگل با همکاری آی بی ام و چند دانشگاه دیگر، پروژه تحقیقاتی در مقیاس بزرگ را در این زمینه آغاز نمود.

در سال 2011 شرکت آی بی ام، چارچوب ابر هوشمند آی بی ام را در حمایت از پروژه ابتکاری خود یعنی “سیاره هوشمندتر” معرفی کرد. سپس اپل، سرویس آی کلود را راه‌اندازی نمود که بیشتر بر ذخیره اطلاعات شخصی مانند تصاویر، موسیقی، ویدیوها و غیره متمرکز بود. به علاوه در سال 2011 شرکت مایکروسافت، تبلیغات در رابطه با خدمات ابری را آغاز نموده و از طریق رسانه‌هایی مانند تلویزیون، عموم مردم را از توانایی این فناوری در ذخیره اطلاعات آگاه ساخت.

در سال 2012 شرکت اوراکل، سرویس ابری خود را معرفی نمود. همچنین سه اصل اساسی رایانش ابری برای مشاغل پیشنهاد شدند. SaaS (نرم‌افزار به عنوان سرویس) که برای استفاده از خدمات به عضویت آن در آمده و از طریق اینترنت به خدمات مربوطه دسترسی یافت. IaaS (زیرساخت به عنوان سرویس) نیز راهکاری است که در آن شرکت‌های بزرگ رایانش ابری، زیرساخت‌های مجازی را ارائه می‌دهند. در نهایت PaaS (پلتفرم به عنوان سرویس) به شرکت، این آزادی را می‌دهد تا بتواند برنامه‌های سفارشی خود که توسط کل نیروی کار مورد استفاده می‌گیرد را بسازد.

آینده

در نهایت باید افزود که امروزه تکامل رایانش ابری با سرعتی شگفت‌انگیز مسیر خود را ادامه می‌دهد و شرکت‌های فعال در این زمینه، روز به روز خدماتی متنوع‌تر و به روزتر به کاربران خود ارائه می‌دهند.